Bộ phim khá tham vọng nên ôm đồm nhiều chi tiết ẩn dụ, biểu tượng, nhiều phân đoạn mang tính đơn giản hóa và khát quát, hơn là đi sâu miêu tả chi tiết, khiến khán giả đôi lúc thấy khó hiểu. Nhưng cái hay của bộ phim không phải là ở những chi tiết đơn lẻ, mà là ở cái nhìn toàn cảnh tương đối khách quan về thời cuộc, đem lại cho ta một bức tranh đầy màu sắc về Việt Nam những năm Pháp thuộc. Một cái nhìn về quá khứ phảng phất u buồn, vừa ăn năn, nuối tiếc, vừa cam chịu, bao dung. Thành công lớn nhất của phim có lẽ là hình ảnh bà mẹ Éliane Devries trong mối quan hệ với cô con gái Việt Nam. Bà là biểu tượng của mẫu quốc – nước Pháp hùng mạnh giàu có trong mối quan hệ với thuộc địa Việt Nam nghèo đói.

Bà mẹ ấy hết lòng bảo bọc cho cô con gái, với mong muốn đem lại cho nàng những gì bà có thể trao tặng, nhưng khi giữ nàng trong lầu son, bà cũng cướp đi mất của nàng sự kết nối với nguồn cội và tự do. Bà đem đến cho nàng vinh hoa phú quý, nhưng sống trong sự bảo bọc của bà, nàng không thực sự là nàng. Sống trong lòng bà, nghĩa là nàng chấp nhận sự bất công đối với dân tộc của mình: nàng được là con bà và hưởng thụ những điều bà có, nhưng đồng bào của nàng thì vẫn phải sống trong lầm than, áp bức. Vậy nên, cái gì đến cùng phải đến: bất chấp tình yêu của bà, nàng buộc phải ra đi.

Linh Đan trong vai Camille

Đương nhiên khi xem phim, nếu khán giả không đứng từ tâm thế ấy để hiểu, thì sẽ không ai hiểu được tâm lý của người con gái Việt Nam. Nàng đã đưa ra một lựa chọn, và dù vô lý đến thế nào, lựa chọn của nàng cần phải được hiểu. Bà mẹ ấy, bất chấp nỗi đau đớn của riêng mình, đã chấp nhận lựa chọn của nàng. Bởi có lẽ ngay từ đầu, bà hiểu rằng nàng chưa bao giờ thuộc về bà.

Catherine Deneuve trong vai người mẹ Pháp đẹp quyền quý, sang trọng đến ngỡ ngàng. Bà đóng phim này khi đã gần 50 tuổi, nhưng vẫn đẹp và tỏa sáng trong mọi khuôn hình, từ dáng dấp đến gương mặt cao sang. Bà luôn gồng mình để tỏ ra kiêu hãnh và mạnh mẽ, nhất là khi ở bên người cha góa vợ cô đơn và con gái, nhưng trong lòng bà là sâu thẳm cô đơn. Khi bà co ro trong chiếc áo Việt Nam nằm hút thuốc phiện và im lặng trong bóng tối mờ ảo, ta biết là bà cô đơn đến nhường nào. Bà không cho phép mình quỵ ngã trước sóng gió, nhưng lại quỵ lụy duy nhất trước một người. Kẻ sau này cũng rời bỏ bà. Dường như số phận của bà là cô đơn.

Bộ phim “Đông Dương”, đoạt giải Oscar phim nước ngoài hay nhất năm 1993 (phim của Pháp), hiện đang được chiếu tại rạp Quốc Gia ở HN nhé các bạn.