Nếu phụ nữ thể hiện rằng họ xem bóng đá nam vì nhan sắc các cầu thủ, có khả năng họ sẽ bị dè bỉu và bị cho là không biết xem bóng đá. Nhưng tôi lại muốn cãi rằng: ngoại hình của cầu thủ có vai trò vô cùng quan trọng trong thể thao, hơn những gì người ta muốn thừa nhận.

Sân cỏ là sân khấu của cầu thủ bóng đá, và các cầu thủ là trung tâm của sự chú ý, là đối tượng của mọi máy quay và những ánh nhìn. Ngoại hình của cầu thủ trở thành tâm điểm, nhưng cách họ được nhìn ngắm, hay ‘the gaze’ dành cho họ, khác với cách chúng ta ngắm nhìn người mẫu trên sàn catwalk. Ta không ngắm họ đi lại trong những bộ cánh điệu đà (với ý thức rõ rệt là mình đang được nhìn ngắm), mà ngắm họ mặc quần đùi áo số chạy hùng hục trên sân, thể hiện thứ nam tính bản năng vốn gắn với hình ảnh người nam dị tính (heterosexual masculinity) truyền thống. Thi đấu là cách họ thể hiện sức mạnh và sự khéo léo của phái nam: cách họ rê bóng, kiểm soát hay tranh cướp bóng, rướn người để sút bóng hay đánh đầu đưa bóng vào khung thành. Thú nhận đi, ta thích ngắm những thân thể (thường là) cao to, vạm vỡ, tràn đầy sức sống ấy trên sân cỏ. Thân thể ấy là phương tiện lao động và kiếm sống của họ, trong và ngoài sân cỏ. It’s all about the bodies. Nếu thân thể cường tráng ấy còn đi kèm với một gương mặt đẹp, đặc biệt là một mái tóc vàng lãng tử và đôi mắt xanh nữa, thì lại càng mê hoặc (nhưng đôi khi một làn da ngăm đi kèm vẻ lầm lì cáu kỉnh và một chân sút hiệu quả cũng có sức hút riêng!).

Trong thời buổi những thiết chế căn bản phân định nam tính và nữ tính không còn vững chắc, môn thể thao truyền thống như bóng đá càng trở thành lãnh địa để người xem tìm đến thứ nam tính nguyên thủy. Bóng đá là môn thể thao phô trương sức mạnh đàn ông một cách đơn thuần và hồn nhiên nhất, và đôi khi nó còn cho phép cầu thủ thể hiện sự thô bạo mà trong đời sống sẽ không được tha thứ (nhưng trên sân cỏ lại có thể được bỏ qua). Đó là vì thành tích của những người đàn ông ấy được gắn với chủ nghĩa yêu nước, tạo cơ hội để họ được thần thánh hóa (cũng như rủi ro trở thành những tội đồ).

Vẻ dũng mãnh và năng lượng tràn đầy của các cầu thủ khiến người xem không thể rời mắt. Khi một ngôi sao trẻ xuất hiện, người xem sẽ đổ xô tìm hiểu: anh ta bao nhiêu tuổi (càng trẻ càng tốt), cao mét mấy, đang hẹn hò với ai, đã kết hôn chưa. Ai cũng thích một cơ thể khỏe mạnh, cường tráng, tràn đầy sức sống chạy suốt 90 phút trên sân hoặc hơn mà không biết mệt và biết xuất hiện đúng lúc. Và ai cũng thích các bàn thắng, nhất là khi chúng được thực hiện ở những tình huống khó hay tư thế lạ, hay thời khắc kịch tính nhất. Sự ngắn ngủi và bất định của sự nghiệp cầu thủ càng tô đậm nỗi ám ảnh của công chúng với tuổi trẻ và sức mạnh: ai cũng biết rằng cơ thể này, sức mạnh này, phong độ này có hạn định, nên ta phải theo dõi họ ngay lúc này! Một ngôi sao sáng của ngày hôm nay, mười năm, năm năm, thậm chí hai năm nữa có thể không còn là tâm điểm.

Điều gì tạo nên sức hút của bóng đá? Là ngắm nhìn những cơ thể di chuyển trên sân bóng, những cơ thể ấy được kết nối với nhau bởi sự phối hợp nhịp nhàng, uyển chuyển. Là xem những cơ thể ấy ghi bàn ở một tư thế lạ, hoặc bật người ngăn chặn hiểm họa từ một cú sút xoáy. Chỉ những cơ thể dũng mãnh do khổ luyện làm nên mới có thể làm được những điều ấy, ở đẳng cấp thế giới. Tôi không nghĩ rằng khoái cảm của việc ngắm nhìn những cơ thể đẹp và dũng mãnh ấy chỉ có ở người nữ hay nam đồng tính, mà mọi khán giả bất kể giới tính đều có thể tận hưởng niềm vui ấy.

Không chỉ là những cơ thể, tôi còn quan tâm sắc mặt và dõi theo cảm xúc của các cầu thủ. Xét cho cùng, chúng ta thường xem bóng đá qua màn hình, tạo ra một khoảng cách giữa ta và ‘họ’ – những cầu thủ. Nhưng họ không chỉ là những cơ thể và những con số bị phán xét qua dữ liệu thống kê máy móc (tỉ lệ đá penalty của X là thế nào, máy tính ghi lại hết!), họ còn là những con người bằng xương bằng thịt, đang sống, đang hít thở, đang thi đấu, đang giành giật. Họ là những con người có cảm xúc. Cách họ di chuyển, cử động, hay thể hiện buồn vui qua nét mặt, cử chỉ cũng chính là cách họ thể hiện cá tính: một người điềm đạm hay bốc đồng, lầm lì hay cuồng nhiệt. Họ là những nghệ sĩ trên sân cỏ, hiện thực hóa ý đồ của người huấn luyện viên theo nhiều kịch bản khác nhau, dù có thể người này có cách chơi bay bổng, sáng tạo hơn người khác.

Cầu thủ bóng đá không chỉ là những vận động viên mà còn là những biểu tượng của sức mạnh, sự khéo léo và vẻ đẹp nam tính truyền thống. Chính sự kết hợp giữa kỹ năng thể thao và ngoại hình cuốn hút của họ tạo nên sức hút mạnh mẽ cho môn thể thao vua. Vì bóng đá không chỉ là về những bàn thắng và chiến thắng, mà còn là về con người, về sự kết nối giữa cầu thủ và khán giả, và cảm xúc mà mỗi trận đấu mang lại.